TAKOGRAF NEDİR? TAKOGRAF SÜRELERİ VE DİNLENME SAATLERİ
Konu Detayları
Takograf nedir sorusunun yanıtı özellikle ulusal ve uluslararası yollarda yük ya da yolcu taşıyan vasıtaları kullananlar için önemlidir. Zira gerek uluslararası yollarda gerekse yurtiçinde yapılan taşımalarda, sürücüler belli hız limitleri ile araç kullanma sürelerine uymak zorundadırlar. Bu zorunluluğa uyulmadığı takdirde ciddi cezalar ile karşılaşabilecek olan sürücüler ve firmalar “sürat veya kat edilen mesafe gibi bilgileri kaydetmek için araçlarına monte edilen cihaz” olarak tanımlanan takografın depoladığı bilgilere göre hareket ederler.
TAKOGRAF NEDİR?
Takograf, sürüş süresi, hız ve mesafe ile ilgili bilgileri kaydeden, bunun için yük ya da yolcu taşıyan otobüs, kamyon, tır gibi araçlara monte edilen mobil cihazlardır.
Sürücülerin ve işverenlerin sürücü çalışma saatleri, hız kurallarına vb. kurallara uymasını sağlamak için tüm dünyada kullanılırlar. Ancak en yaygın olarak Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılmaktadır.
Örneğin direksiyona geçen ve uluslararası yük taşıyan bir sürücünün kaç saattir araç kullandığını kaydeder. Bu kayıttan sonra direksiyona başka bir sürücünün geçmesi ya da belirlenen süre kadar söz konusu sürücünün dinlenmesi gerekir.
Kullanılan araç (TIR ya da kamyon veya otobüs) AB veya AETR kurallarına uygunsa mutlaka takograf kullanma zorunluluğu vardır.
2 tip takograf vardır:
- Analog
- Dijital.
1 Mayıs 2006 veya sonrasında tescil edilen tüm ticari araçlarda dijital takograflar bulunmalıdır. Aksi takdirde bir analog takograf kullanılır.
Dijital takograflardan gelen bilgiler, daha sonra kontrol edilebilmesi için akıllı kartlara kaydedilir. Sürücüler ve nakliye şirketleri için farklı kart türleri vardır. Sürücü araca bindiğinde kendi kartını okutarak yola çıkar. Böylece sürücüye ait bilgilerin (kaç km hızla gittiği, kaç saat araç kullandığı gibi) kaydedilir.
Hangi araçlarda dijital takograf kullanılması gerektiği “Takograf Cihazları Muayene ve Damgalama Yönetmeliği Madde 20’de açıkça tanımlanmaktadır.
Söz konusu maddeye göre,
Yurt içinde taşımacılık yapan ve takograf cihazı kullanması zorunlu olan araçlardan;
- İlk defa tescil edilerek trafiğe çıkarılacak olanlarda,
- 1996 model ve sonrası olup, ilk defa takograf cihazı takılacak olanlarda,
dijital takograf cihazının kullanılması zorunludur.
İhracat nedir? Sorusunun cevabı için tıklayınız.
Takograf kullanımı sadece yasalarca zorunlu tutulmakla kalmaz, aynı zamanda lojistik şirketlerine ticari avantajlar da sunar. Bilgiler, örneğin sürücülerin sürüş tarzının analizlerini yapmak için araç takip sistemlerinden elde edilen diğer verilerle birlikte kullanılabilir. Buna dayanarak, yakıt tasarrufu önlemleri uygulanabilir.
Öte yandan Takograf Yönetmeliği kapsamında takograf verilerinin belirli bir süre saklanması zorunluluğu vardır.
Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin” 98. Maddesi’ne göre, yurt içi ve yurt dışı taşıma yapan firmaların araçlarına ait analog takografların verilerinin 5 yıl,
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Yapan Araçlarda Kullanılan Takograf Cihazları Hakkında Yönetmeliğin” 9. maddesi ve AETR sözleşmesine göre de, dijital takograf cihazlarının verilerinin 1 yıl saklanması gerekmektedir.
TAKOGRAF SÜRELERİ VE DİNLENME SAATLERİ
Karayolları Trafik Kanunu’nda takograf süreleri ve dinlenme saatleri net bir şekilde belirlenmiştir.
Öncelikle bir sürücünün günlük sürüş süresi 9 saati geçemez. Bu sürenin istisnası bir hafta içinde 2 defa 10 saate çıkılabilmesidir.
Yani bir sürücünün, haftada toplam sürüş süresi 56 saatten fazla olamaz. Hafta ise pazartesi 00:00’da başlar pazar günü 00:00’da biter.
2 haftalık sürüş süresinin 90 saati aşamayacağı da kesin sınırlarla belirlenmiştir.
Günlük 9 saat sürüş süresinde ise her 4 saat 30 dakika sonrası 45 dakika dinlenme zorunluluğu vardır.
Bir sürücü kesintisiz 4.5 saatten fazla araç kullanamaz.
Takograf bu sürelerin doğruluğunu ortaya koyar.
Öte yandan sürücülerin dinlenme süreleri de takograf ile kontrol edilen bir husustur.
24 saatlik süre içinde sürücü en az 11 saat araç dışında dinlenmelidir. Bu sürenin nasıl kullanılabileceği de belirlenmiştir.
Bu süre, biri en az 8 saat kesintisiz olmak üzere en fazla 3’e bölünebilir. Bölünme durumunda toplam dinlenme en az 12 saat olmalıdır.
İstisna olarak haftada en fazla 3 defa bu süre kesintisiz 9 saate düşürülebilir.
Ancak 2 şoförle kullanım söz konusu ise her 30 saatlik sürede her bir şoför en az 8 saat kesintisiz dinlenmelidir.
Aracın feribot veya trende kullanılması durumunda, takograf cihazı feribot moduna alındıktan sonra günlük dinlenme süresi bir kez kesintiye uğrayabilir. Kesinti 1 saati aşamaz. Bu durumda günlük dinlenme süresi 2 saat uzatılır.
En fazla 6 günlük araç kullanım süresi sonra en az 24 saatlik hafta tatili verilmelidir.
Düzenli seferler dışında uluslararası yolcu taşımacılığı yapan sürücüler 12 gün süreyle araç kullanabilir ama bu süreden sonra 2 günlük tatil yapmak zorundadırlar.
Çift şoför ile sürüş yapılıyorsa günlük dinlenme süresi “Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Yapan Taşıtlarda Çalışan Personelin Çalışmalarına İlişkin Avrupa Anlaşmasına” göre 30 saat içinde en az 9, Karayolları Trafik Yönetmeliğine göre ise 8 saat olarak uygulanır.
Çift sürücü kullanımında günlük yine 4 saat 30 dakika sürüş sonrası 45 dakika mola verilmesi gerekmektedir. 4. 5 saatlik sürüş sonrası yine 45 dakika mola verilip, şoför değiştirilerek yine 4 saat 30 dakika sürüş ve 45 dakika mola ile 30 saatlik sürede 18 saat sürüş yapılabilir.
Takograf sürücülerin, sürüş ve dinlenme süreleri ile ilgili bu kurallara uyup uymadıklarını kayıt altına alarak hem sürücüleri hem de firmaları cezai yaptırımlardan korumaktadır. Bu nedenle kullanımı hem sürücüler hem de firmalar açısından oldukça önemlidir.
TAKOGRAF HAKKINDA S.S.S.
- Takograf kimlere zorunlu?
Takograf, ticari amaçla yolcu ve yük taşıyan, 3.5 ton ve üzeri ağırlığa sahip araçlar için zorunludur. Bu araçlar genellikle kamyon, otobüs ve tırlardır.
- Takograf kuralları nelerdir?
Takograf, sürüş sürelerini, molaları ve dinlenme sürelerini kaydeder. Günlük sürüş süresi en fazla 9 saattir, haftada bir kez 10 saate çıkabilir. 4,5 saatlik sürüşün ardından en az 45 dakika mola verilmesi zorunludur.
- Takometre kaç saat sürer?
Takometre sürüş süresini gösterir ve günde maksimum 9 saat araç kullanılabilir. Bu süre haftada iki kez 10 saate çıkarılabilir.
- Takograf hangi ehliyet kullanır?
Takograf, ticari araçlar kullanan C sınıfı ehliyet sahipleri tarafından kullanılır. Genellikle kamyon, tır ve otobüs sürücülerine uygulanır.
- Tırlar kaç saatte bir mola verir?
Tırlar, her 4,5 saatlik sürüşten sonra en az 45 dakika mola vermek zorundadır.
- Takograf muayenesi kaç yılda yapılır?
Takograf cihazlarının kalibrasyonu ve muayenesi her 2 yılda bir yapılmalıdır.
- Takograf cezası ne kadar?
Takograf kullanım kurallarına uymayan sürücülere 2024 yılında yaklaşık 2.000 TL’den başlayan cezalar uygulanmaktadır. Bu cezalar, ihlalin türüne göre değişiklik gösterir.
- 1 şoför kaç saat araç kullanabilir?
Bir şoför, gün içerisinde maksimum 9 saat araç kullanabilir. Haftada iki kez bu süre 10 saate çıkabilir.
- Tek şoför 24 saatlik bir sürede kesintisiz olarak kaç saat dinlenmelidir?
Tek şoför, 24 saatlik bir sürede en az 11 saat kesintisiz dinlenmelidir.
- 9 saat araç kullanan kaç saat dinlenir?
9 saatlik sürüşün ardından bir şoför en az 11 saat dinlenmek zorundadır.
- Takograf kendini ne zaman sıfırlar?
Takograf cihazı, sürücünün günlük ve haftalık dinlenme sürelerine göre belirlenen zaman aralıklarında kendini sıfırlar.
- Tırlar saat kaçta trafiğe çıkabilir?
Tırların trafiğe çıkış saatleri bölgesel trafik düzenlemelerine göre değişiklik gösterir. Şehir içi ve şehirlerarası kurallara göre belirlenen saatlerde trafiğe çıkabilirler.
- Tırlar kaç km hızla gider?
Tırlar genellikle şehir içi yollarda 50-70 km/s, şehirlerarası yollarda ise 80-90 km/s hızla seyreder.
- Tırlar 100 km’de ne kadar yakar?
Tırlar, taşıdıkları yüke ve yol koşullarına göre değişmekle birlikte, genellikle 100 km’de 30-40 litre yakıt tüketirler.
- EDS sınırı kaçtır?
Elektronik Denetleme Sistemi (EDS), hız sınırlarını genellikle şehir içi yollarda 50 km/s, otoyollarda ise 90 km/s olarak belirler. Tırların bu hız sınırlarına uyması zorunludur.
- Tırlar şehir içine girebilir mi?
Tırlar, şehir içi yollara genellikle belirlenen saatler içinde ve bazı yerlerde belirli izinler alınarak girebilirler.
Bu bilgiler sadece bilgi amaçlıdır. Değişiklikler olmuşsa Hiper Lojistik A.Ş. Sorumlu değildir. Lütfen bilgileri resmi sitelerden kontrol ediniz.
