Uluslararası Taşımacılıkta Kullanılan Belgeler

Uluslararası Taşımacılıkta Kullanılan Belgeler

Lojistik sektörünün can damarları arasında yer alan Uluslararası taşımacılık, farklı ülkeler arasında mal ve hizmet akışını sağlamak için kritik öneme sahiptir. Bu süreçte kullanılan belgeler; yükün güvenliği, gümrük mevzuatına uyum ve ticaretin yasal zeminde gerçekleşmesi açısından hayati rol oynar. İşte lojistik sektörünün içinde yer alan fiziksel dağıtımın parçası olan taşımacılıkta kullanılan temel belgeler:

1. Taşıma Belgeleri Nelerdir?

Taşınan malların sorumluluğunu, teslim şeklini ve hukuki geçerliliğini belirleyen en önemli evraklardır.

• Denizyolu Konşimentosu (Bill of Lading): Malların gemiye yüklendiğini ve alıcıya teslim edileceğini gösteren resmi belgedir. “Shipped on Board” ibaresi ve taşıyıcı imzası mutlaka bulunmalıdır.

• Hava Yolu Konşimentosu (Air Waybill – AWB): Uluslararası havayolu kargolarında kullanılır. Hem fatura hem de sigorta belgesi işlevi görür.

• Kara Yolu Taşıma Sözleşmesi (CMR): Uluslararası karayolu taşımalarında kullanılan ve gönderici, alıcı, yük bilgileri ile navlun ücretini kapsayan sözleşmedir.

• Demir Yolu Taşıma Sözleşmesi: Tren ile yapılan taşımacılıkta malların ayrıntılarını içeren belgedir.

• Kombine Taşımacılık Belgesi: Birden fazla taşıma modu (deniz + kara gibi) ile yapılan nakliyelerde tek sözleşme altında tüm süreci kapsar.

2. Ticari Belgeler ve Önemi

Ticaretin yasal ve mali yönünü belgeleyen dokümanlardır.

• Ticari Fatura (Commercial Invoice): Satılan mal veya hizmetlerin fiyat, miktar ve tüm mali detaylarını içerir.

• Proforma Fatura: Teklif niteliğinde ön faturadır. Gümrük vergilerinin hesaplanmasında kullanılır.

• Sevk İrsaliyesi: Malların gönderildiğini ve teslim şartlarını doğrular.

• Navlun Faturası: Taşıma hizmeti maliyetini gösterir.

• Onaylı Fatura: Bazı ülkelerde resmi kurum onaylı faturalarla ticaret zorunludur.

• Yerli Fatura: İç piyasadaki ticari işlemler için düzenlenir.

• ATA Karnesi: Geçici ithalatlarda gümrük vergisi ödemeden mal geçişini sağlar.

3. Yükleme Belgeleri (Packing & Control Documents)

Malların taşınma süreci ve uygunluğunu belgeleyen evraklardır.

• Çeki Listesi: Yükün miktarını ve ağırlığını doğrular.

• Koli Listesi (Packing List): Paketlerin içeriği ve sayısını detaylandırır.

• Kontrol Belgesi: Malların belirlenen standartlara uygunluğunu kanıtlar.

• Ekspertiz & Analiz Raporu: Kalite ve içerik değerlendirmesini içerir.

• Sağlık ve Veteriner Sertifikaları: Hayvansal ürün ve canlı hayvan taşımalarında zorunludur.

• Helal Belgesi: İslami usullere uygun üretildiğini gösterir.

• Radyasyon Belgesi: Malların radyasyon seviyelerinin güvenli olduğunu kanıtlar.

4. Dolaşım ve Menşe Belgeleri Nelerdir?

Malları üreten ülkeyi ve ticaretteki avantajları belgeleyen dokümanlardır.

• Menşei Şahadetnamesi: Malların hangi ülkede üretildiğini gösterir.

• A.TR Dolaşım Sertifikası: Türkiye–AB ticaretinde malların serbest dolaşımını kolaylaştırır.

• Form-A Belgesi: Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi kapsamında gümrük muafiyeti sağlar.

• Dolaşım Sertifikası (EUR.1 vb.): Serbest ticaret anlaşmalarında gümrük avantajı sunar.

• Yükleme Talimatı: Forwarder firmalara verilen ve sevkiyat detaylarını içeren belgedir.

• Sigorta Sertifikası (Insurance Policy): Malların nakliye sürecinde oluşabilecek risklere karşı güvence sağlar.

Sonuç Olarak Uluslararası Taşımacılıkta Kullanılan Belgeler

Uluslararası taşımacılıkta kullanılan ticari belgeler, taşıma belgeleri, yükleme belgeleri ve menşe belgeleri; ticaretin güvenli, hızlı ve yasal zeminde gerçekleşmesini sağlar. Her belgenin işlevi farklıdır ancak hepsi bir araya geldiğinde uluslararası lojistiğin omurgasını oluşturur.